Реферат кобыз казахском языке скачать

Реферат кобыз казахском языке

?аза?ша реферат: ?аза?стан Республикасы.
?аза?стан — к?п ?лтты мемлекет. ?аза?стан да 130-дан астам ?лт пен ?лыс ?кілдері ?мір с?реді. Соларды? отанына айнал?ан бізді? ке? байта? еліміз ?ашан да ?зге ?лт ?кілдерін ??рметтеп, оларды бауырына басу?а дайын. ?аза?стан халы?тарыны? ?сіп-?ну процесін ба?ылап, зерттеу демограф ?алымдарды? еншісінде. ?аза?стан да?ы со??ы сана?ты? ?ткеніне де бес жыл ?тті. Б?л жылдарда?ы экономикалы?-?леуметтік салаларда?ы ?згерістер ?ылымны? зерттейтін обьектісіне елеулі ?згерістер енгізетіндей болды. Сонды?тан да ?з басым ?аза?стан ны? ?лтты? ??рамында?ы жа?дайды? ?згерістер барысын ?дайы ?ада?алап, сараптап, ?ылыми а?ыл таразысынан ?ткізіп отырамын дейді белгілі демограф-?алым Ма?аш Т?тімов.

Биыл?ы зерттеу ж?мысы да сол ?йреншікті ж?мысты? бір саласы. Егер оны? н?тижесі ?андай деген с?ра??а жауап берер болса?, ол «к??іл к?ншітпейді» деген с?з болып шы?ады. Бір этноста болмашы ?су болса, келесісінде азаю орын ал?ан, н?тижесі бізді ?ана?аттандырмайтын жа?дай. Сонды?тан мемлекеттік де?гейде бір ш??ыл шара ?олданбаса? демографиялы? жа?дай к??іл ?уантардай болады деу бос с?з болып шы?ады. ?лі к?нге дейін таби?и ?сімні? азаюы т?йінді м?селе ?алпында ?алып отыр. Балалар тууыны? азаюы халы?ты? ?алыпты ?сімін тежеуішке айнал?ан.

Т?р?ындарды? орта жасыны? ?сіміне орай бала мен ана ?лімі азайса да ?лім к?бейген. Б?л н?тижелер ?аза?стан да этнодемографиялы? жа?дайды? мол ?згерістері жал?асып жатыр дегенімізбен а?ырындап болса да на?ыз еуроазиялы? мемлекетке айналып барамыз. Бізде де еуропалы? этностар тууды д?ст?рлі т?рде шектеуіне байланысты оларды? елден кетуі азай?анымен саны кеміп барады. Б?л шамамен 35 мы? адам немесе ?лкен бір майданда кездесетін шы?ын. Елімізден негізінен е?бекке жарамды жастар кетіп, к?рілер ?алуда. Б?л республика т?р?ындарыны? орта жасын ?л?айтып, ?лімді к?бейтуде, тууды азайтуда. Т?р?ындарды? шы?ысты? саналатын б?лігінде де айма?ымыз ?шін д?ст?рлі болып саналатын к?п балалы отбасыларыны? саны азайып кетті.

Олар да еуропалы?тар со?ынан ергендер. Б?ларды? ?ай-?айсысы да еліміз ?шін ойласарлы? жа?дай. Осынау т?йы?тан шы?уды? жолы туралы ??гіме ?оз?аса?, ?рине, ол жо? емес, бар. Е? алдымен жас ша?ыра?ты бала туу?а бір-екі емес, к?бею шарттарына сай е? кемі ?ш с?билі болуына ынталандыру керек. Таяуда парламент мінберінен с?йлеген Т?тімов мырза жастар?а т?р?ын ?й несиесінберу м?селесіне ?згерістер енгізу керектігі жайлы ой тастады ж?не ол несиені баланы? д?ниеге келуіне орай, м?селен, ?йлерде бала туу аз ?ой.

Мені? б?л пікірімді парламент те, ?кімет те ма??лдады. Дегенмен, екіншісі ?сыныстарды толы? к?йінде ?абылдамады. Демографиялы? жа?дайды т?зеуді? екінші бір жолы-елімізде жасанды т?сікке (аборт), е? болма?анда біріншісін т?сікке айналдыру?а тиым салу. ?йткені ал?аш?ы баланы т?сік ету, ананы енді с?би к?термеуге со?тыратын жолдарыны? бірі екені белгілі ?ой. Б?дан б?рын?ы зерттеулерімізге ?араса?, то?саныншы жылдарды? орта шенінде жасанды т?сік тірі ту?ан балаларды? санынан асып жы?ыл?ан екен. Халы? арасында ?гіт-насихат ж?мыстары ж?ргізілуіне ?арамастан ?азір де жа?дай о?ып т?р?ан жо?, жылына 150 мы?дай т?сік тасталынады екен. Адамзатты? ж?не діни к?з?арастарды? барлы?ы ?олдан жасал?ан т?сікті к?н? дейді. Демек, ?о?амды? сана?а осы жа?ынан да ?оз?ау салу ?ажет. Исламны? жасанды т?сікке ?алай ?арайтынды?ы жайлы м?селеге к??іл аударса?, шарана ?имылда?ан с?тінен Алланы? бергені саналады да оны т?сіру к?дімгі ересек адамды ?лтіргенмен те?.

Бала туу м?лшерін к?рсететін арнайы коэффициент 1999 жылы 1,76-?а т?сіп, я?ни шартты шектен ??лдырап кеткен болатынбыз. Сол т?ста тууды? азаюы мен ?лімні? ?суін ?а?аз?а сызы?тармен т?сіргенде (схема) «?а?пан» бейнесі шы??ан! Шошынасы?! 1999 жылы сол «?а?пан» шаппалары т?йісіп, ?абысып ?ала жаздады. М?ны к?ру с?мды? еді. ?азір сол ?а?пан шаппалары бір бірінен ептеп те бола ажырасып, ашылып барады, ?лім азайып, туу к?бейе бастады. Дегенмен, к?п балалы болудан кетіп, еуропалы? д?ст?рге келе жат?анын да ?осу керек.

Енді біз келесі с?ра??а шы?амыз, я?ни бая?ы азиялы? д?ст?рді?, к?п балалы болу?а к?шуді? жолын табамыз ба деген сауал?а жауап іздейміз. Мені?ше, біз: «К?п балалы?, ?ош!» дейтін секілдіміз. Нары?ты? ?атынас кезіне к?п баланы ?сіріп т?рбиелеу м?селелері ?иындай т?седі. ?р отбасында ?ш бала болса да жетеді. Ол ?шін де к?дімгі ?арапайым отбасында ?алыпты т?рмысты? жа?дайды? болуын ?амтамасыз етуге тиіспіз. Жалпы ал?анда ?аза?стан т?р?ындарыны? шектен шы?ып бара жат?ан жер шарында т?р?ыны аз ел болып ?ала алмайды. Ал енді этносарлы? т?сіністік демографиялы? жа?дай?а ?сер ете ме дейтін с?ра??а келетін болса?, жауап дайын-?лбетте! Мысал?а аралас некені алу?а болады.

Шы?ысты? к?з?арас пен батысты? пікір т?йісіп ортасынан жа?а бір шамамен айтса? еуразиялы? байлам шы?ады. Б?л на?ыз алтын к?пір. Оны? демографиялы? т?йінді шешуге о? ?сері болары с?зсіз. ?аза?стан да?ы орыс отбасы мен Ресейдегі орыс ша?ыра?ын мысал?а алайы?. Ресейдегі отбасында бала аз, біздегіде к?п. Немістерге байланысты да осыны айту?а болады. К?рші: «к?пбалалы к?ршім ешкімнен кем емес ?ой» деп ойлайды да жа?сылы??а ?адам жасайды. ?аза?стан Еуразия суперконтинентіндей этнодемократияны? айнасы. М?нда демографиялы? к?з?арасты? барлы?ы дерлік шо?ырлан?ан.

Этносаралы? т?сіністікті? ?аза?станды? моделі т?пті? т?бінде б?кіл?лемдік ?лгіге алынуы да м?мкін. Б?л жайлы ?сіре сыпайылы? са?тамай-а?, ма?танышпен айтып ?з елі?ні? болмысымен, ерте?імен ?ана емес б?гінгімен мар?аюы?а болады.

Подборка редакции: