Рудаки бо забони точики скачать |
Э?одиёти Аб?абдулло? Р?дак?/Мундари?а/Зиндагиномаи Одамушуаро.Абуабдуллои Р?дак? - ассосгузори адабиёти классикии то?ику-форс, шоири форсу-то?ик. 22 сентябри соли 857 дар де?аи Пан?р?ди (?озира но?ияи Пан?акенти вилояти Су?д) ба дунё омадааст. Ашъори зиёдеро навиштааст, вале то мо ?амаг? та?рибан 1000 байт омада расидааст. Р?дак? соли 941 вафот кардааст. Таърихи ?азору сад солаи адабиёти то?ик бо номи бунёдгузори он устод Р?дак? сахт вобаста аст. Р?дакиро муосиронаш ва суханварони баъдинааш бо унвон?ои ифтихор?: ?офиласорои назми форс?, Со?иб?ирони шоирон, Султони шоирон, Ма?аддумушуаро, Одамушуаро ва ?амсони ин?о ёд мекунанд. Асосгузор ва сардафтари адабиёт аслан маънои онро надорад ки пеш аз дигарон асар э?од карда бошад. Устод Р?дак? бо хизмат?ои бузургаш ба ин ма?оми таърих? расидааст. Р?дак? дар таърихи хал?и то?ик аввалин суханваре аст, ки та?риба?о ва муваффа?ият?ои гузаштаи худро дар со?аи адабиёти то?ик ?амъбаст кардааст. Р?дак? ва Сомониён [ вироиш ] ?унару дастовард?ои устод Р?даки ба г?ши Сомониён Наср II ибн А?мад, ки сарвари Хуросон буд мерасад, ва вай устодро ба дарбораш даъват мекунад. Р?даки д?сти ?арр?заи Наср II мешавад ва боиси ?урмату э?тиром мегардад. Устодро асосгузори девон , ки як намуди ма?м?аи шеър аз р?и тартиби алифбо мебошад, ном мегирад. Р?дакиро даставвал ба дарбори Насри 1 Сомон?, ки сол?ои 864-892 ?окими Самар?анд буд, мекашад. ? ?амчунин дар манзил?ои де??онон, яъне заминдорони давлатманд ва мулкдор ба сарояндаг?, навозандаг? ва шоир? маш?ул мешавад. Р?дак? бо ташаббуси Абулфалзи Балъам?, ки аз соли 892 то соли 938 вазир буд, ба Бухоро бо пойтахти Сомониён даъват шуд. Р?дак? дар он замоне, ки ав?и болоравии худшиносии хал?и то?ик буд, даъвати Балъамиро ба ?он пазируфт. Иштироки Р?дак? дар ин ?аракат айни муддао буд. ? бо дарбори Исмоили Сомон? (892-907) ва А?мад ибни Исмоил ( 907-914 ) беало?а набудааст. Р?дак? дар дарбори Наср ибни А?мади Сомон?, яъне Насри 2 (914-993) ба мартабаи азим со?иб мешавад. Бинобар хамин худи Р?дак? мег?яд: Киро бузургию неъмат зи ину он буд?, Варо бузургию неъмат зи Оли Сомон буд. Насри 1-и Сомон? д?стдор ва ташви?кунандаи адабиёти дар? буд. Худаш ?ам шеър мегуфт. Насри 2 Р?дакиро надим, яъне аз наздикони худ мегардонд. Р?дак? бо ? дар бисёр сафар?ояш ?амро?? карда, Нишопур, Марв, Сарахсу ?ирот ва бисёр ша?р?ои дигарро дидааст. Нуфузи Р?дак? дар дарбор ни?оят бузург буд. Наср ибни А?мад ва сарлашкарону ?окимони ?аламрави ? ба шоир барои ?асидаву достон?ояш мукофот?ои калон медоданд. Р?дак? тарбиятгар ва пешвои тамоми адибони замонаш буд. Ша?иди Балх?, Мурод? ва Фаролов? аз ин ?абил буданд. Далел?ои зиёди таърихи? аз таъсири фав?улоддаи ашъори Р?дак? ша?одат меди?ад. Боре Наср ибни А?мад ба ?ирот сафар кард. Ба сабаби хушии обу ?аво ва зебоии табиати ? чор сол он ?о монда, пойтахти худ ша?ри Бухороро гуё аз ёд баровард. Вазирону сарлашкарони ?, ки мушто?и ёру диёр ва пазмони аёлу фарзандон буданд, майли Бухоро доштанд. Азбаски замони осоишта буд, амир аз фаро?ат даст намекашид. Он?о аз устод Р?дак? мадад ?устанд, ки чорагар? кунад. Р?дак? ба доди он?о расид. Вай дар васфи Бухоро ?асидае навишта, бо самимият, ташбе?у муболи?а шеъри г?шнавозе э?од кард. Б?и ??и М?лиён ояд ?аме, Ёди ёри ме?рубон ояд ?аме. Реги Омуву дурушти ро?и ?, Зери поям парниён ояд ?аме. Оби ?ай?ун бо ?ама па?новар? Хинги моро то миён ояд ?аме. Э, Бухоро, шод бошу дер з?, Мир наздат шодмон ояд ?аме. Мир мо? асту Бухоро осмон, Мо? с?и осмон ояд ?аме. Мир сарв асту Бухоро б?стон, Сарв с?и б?стон ояд ?аме. Офарину мад? суд ояд ?аме, Гар ба ган? андар зиён ояд ?аме. Р?дак? низ бо ?уломон ва амволи зиёди худ, ки аз ча?орсад шутур ва дусад ?улом иборат буд, ба Бухоро баргашт. |
| Подборка редакции: |